لطفاً یک توضیح کلی راجع به فرایند تکسچرایزینگ و کاربردهای آن بفرمایید؟
تکسچرایزینگ از پروسههای عملکرد بر روی نخ فیلامنتی است. بدین صورت که نخ فیلامنتی که به روش ذوب ریسی یا غیر ذوبریسی تولید میشود، یک نخ صاف و بدون برجستگی است که برای تماس با بدن این حالت مطلوب نیست زیرا کاملاً به بدن چسبیده و باعث تعریق غیرعادی یا آزردگی پوست میشود . از این رو، بایستی تحت فرآیندی به نام تکسچرایزینگ، فیلامنت صاف را به یک فیلامنت موجدار (همانند الیاف طبیعی) تبدیل نمود. به طور کلی، معنای لغوی تکسچره در زبان انگلیسی به معنای بافت یا زمینه است. مثلاً در مقوا، مقوا با تکسچرههای بالا برای نقاشی مداد شمعی و مقوا با تکسچره پایین برای آبرنگ مورد استفاده قرار میگیرد همین امر در مورد بوم نقاشی هم صدق میکند و نخ هم از این قاعده مستثنی نیست.
چه روشهایی برای تکسچرایزینگ وجود دارد؟
جهت تکسچرایزینگ، انواع و اقسام روشها وجود دارد؛ حتی تابی که در اثر سایش ناخن بر روی فیلامنت ایجاد میشود را crimping Edge مینامند که در روش صنعتی، صفحه تیز و داغی این روش را انجام میدهد و با عبور از روی نخ، باعث ایجاد تاب میگردد.
روش دیگر استافر باکس ( استاف stuf به معنی چپاندن ) است، بدین صورت که الیاف و فیلامنت با فشار داخل یک محفظه گرم قرار میگیرد و از سمت دیگر محفظه به صورت مچاله شده بیرون میآید و با گذشت زمان ، شکل چروک شده به خود میگیرد. از دیگر روشهای تکسچرایزینگ، میتوان به knit de knit اشاره نمود که در اثر بافت و شکافتن بافت، نخ به شکل حلقههای بافت درمیآید و حالت بسیار زیبایی به پارچه میبخشد. البته این روشها بسیار زمانبر بوده و از صرفه اقتصادی مطلوبی برخوردار نمیباشد.
یکی از روشهای تکسچریزاینگ متداول و پرکاربرد روش BCF است که برای dpf های متوسط و ضخیم همچون نخ نایلون و پلیپروپیلن (PP) و پلی استر با دنیرهای متوسط مورداستفاده قرار میگیرد. در این روش الیاف بلافاصله بعد از ذوب ریسی، وارد محفظه داغ میشود و از آن طرف، به صورت تابدار از محفظه خارج میشوند. همین امر، یعنی ذوبریسی و تکسچرایزینگ همزمان از جمله مزایای این روش محسوب میگردد. این روش برای نخهای مورداستفاده در فرش نیز کاربرد دارد ولی هنوز برای پوشاک و dpf های پایین یا فیلامنت ظریف متداول نشده؛ به این دلیل که ماشین و هزینه تولید نخ گران درمیآید. دنیرهای هر فیلامنت (dpf ) بین ۷ تا ۱۵ ولی برای بحث پوشاک صحبت از dpf ۳، ۵/۱ و غیره است.
آیا این نخ میتواند جایگزین کامواهای پلی استری شود؟
نوع ضخیم آن به دلیل قطر بالای فیلامنتها نمیتواند جایگزین کامواهای پلیاستری گردد. در حال حاضر، با این روش از الیاف PP برای فرش ماشینی استفاده میشود و به منظور آنکه صرفا روی آن راه برویم خوب است ولی برای استفاده در پوشاک مناسب نیست. در واقع لطافت و زیر دست را dpf تعیین میکند.
آیا امکان دارد که با نخ BCF عملیات بافت را انجام داد و سپس تقلیل داد تا ظریف شود؟
این روشها خیلی امتحان شده ولی رایج نیست . در واقع، موارد خاصی انجام شده ولی به عنوان یک روش کلی در نظر گرفته نشده و از آنجایی عملیات تقلیلی در تغییر زیردست نقش چندانی نداردو حتی موجب کاهش استحکام میگردد، از این رو، نخهای ظریف تولیدشده به روش BCF در مقدار انبوه دارای صرفه اقتصادی نیست.
آیا نخهای Bicomponent هم به روش BCF تولید میشوند؟
میتواند تولید شود اما تاکنون تولید انبوه نداشته است. به هر حال، این ماشین محدودیتی ندارد چون قسمت اکسترودر و اسپین پک میتوانند با تغییراتی فیلامنت بای کامپوننت تولید نمایند ، ولی BCF با دنیر ضخیم بیمعنی است که روی کالا برود و حتماً باید به سمت دنیرهای ظریف برویم.
این روش قابلیت تولید نخ با چه کاربردهای خاص و ویژهای را دارد؟
یک ماشین ساخت شرکت اتوماتیک آلمان در پلیتکنیک وجود دارد که بسیاری از پروژه های تولید نخهای بای کامپونت توسط این دستگاه انجام شده است که نخ خود تکسچره (self-textured ) یکی از آنهاست و دیگر لازم نیست عمل BCF روی آن انجام شود. البته BCF میتواند روی آن جعد مضاعف ایجاد کند ولی کلاً تولید صنعتی این نوع نخ رایج و متداول نبوده و تنها در حد تحقیقات آزمایشگاهی تولید شده است.
دستکشهایی که در سطح آن از الیاف خیلی زبر باید استفاده شود تا کالا سر نخورد و شاید با استفاده از دو جزء (اصظکاک ) زبری بیشتری حاصل شود ( هم اکنون برای آنها بیشتر از نایلون منوفیلامنت استفاده میشود ) البته هزینه بالایی را به همراه دارد . استفاده از نخهای بای کامپونت میتواند در این زمینه بررسی شود. یا در ژاپن هم از دستکشهای منوفیلامنت نایلون در dpf های بالا حدوداً ۱۵به عنوان کیسه حمام استفاده میکنند که آن زبری را داشته باشد ولی در ایران بیشتر از PP استفاده میشود. درحال حاضر، لیف به اصطلاح جادوییها از PP است چون جذب رطوبت آن صفر است، بنابراین باکتریها در آن رشد نمیکنند.
در خطوط BCF همواره از PP و گاهی اوقات پلیاستر استفاده میشود . در آمریکا بیشتر از نایلون استفاده میشود و در نهایت نخ تولید شده دارای خاصیت الاستیک میباشد و کریمپ دارد. نخ آن مثل نخ ریسیده شده نیست و از حالت ارتجاعی و فنری برخوردار است.
در روش BCF با چه تکنیکی این جعد درست میشود؟
همانگونه که ذکر شد استافر باکس- یک لوله جت هوای داغ دارند که از آنجا نخ اورفید شده و در معرض هوای داغ جعد ایجاد میشود. آنجا حلقه ای هست که نخ بعد از جت به داخل آن میرود و با گذشت زمان آنجا در دمای نزدیک محیط سرد میشود. این امر برای سرعت تولید ۳۰۰۰ متر در دقیقه مناسب است.
تکسچرایزینگ چیست ؟
تکسچرایزینگ به مجموعه عملیاتی گقته می شود که طی آن الیاف مصنوعی نظیر پلی استر , نایلون اکریلیک ونظایر آن , خواصی را بدست می آورند که به ویژگی های الیاف طبیعی نظیر: پنبه ، پشم ، ابریشم و.. نزدیک می گردد . به این معنی که از نقطه نظر زیر دست(لمس پارچه), ظاهر و نوع بافت به الیاف مناسب برای تولید منسوجات تبدیل میگردند . به عبارت دیگر تکسچرایزنگ را می توان به مجموعه فرآیندهایی تعریف نمود که جهت آماده سازی الیاف مصنوعی برای تولید منسوجات به کار می رود ، الیاف مصنوعی که استرچ یا تکسچرایزنگ شده باشد دارای خاصیت فنریت میباشد .
از این نخها درتولید پوشاک گرم که دارای خاصیت عایق بندی گرمای بالایی هستند استفاده می شود ، نخهای استرچ توسط روشهای گوناگونی مانند: جعبه تراکمی ، جت هوای داغ ، بافت و شکافت ، چرخنده ، ضربه ، تاب حقیقی ، تاب مجازی تولید می گردد.
تکسچرایزینگ در حقیقت فرآیندی است که طی آن طول مستقیم الیاف مصنوعی مانند نایلون ، پلی استر و یا پلی پروپیلن را برای همیشه به شکل های مختلف مانند: فنر، حلقه ویا زیگزاگی شکل در می آورد . بدون اینکه تداوم طول الیاف را تحت تاثیر قرار دهید.
نخهای تولیدی با این روش دارای ویژگی های زیر هستند :
۱. افزایش قدرت عایق بندی گرمایی توسط ایجاد فضای بین الیاف ودر نتیجه محبوس نمودن هوا. ۲. کاهش وزن مخصوص وبه عبارت دیگر افزایش حجم مخصوص که ازدیاد ضریب پوشانندگی نخ را به همراه دارد . ۳. کاهش درخشندگی و جلای نخ بر اثر نایکنواخت شدن بازتابش نور از سطح آن . ۴. نرم شدن زیر دست (لمس پارچه)در اثر تغییر نخ فیلانتی صاف به نخ استرچ با ساختمان اسفنجی . ۵. افزایش قدرت انتقال رطوبت که از جمع شدن عرق روی پوست بدن جلوگیری می کند . ۶. خاصیت فنریت در صورت داشتن نخ استرچ .