آموزش پرورش قارچ دکمه ای در خانه و کسب درآمد
قارچ در بستری پرورش می‌یابد که به آن «کمپوست» می گویند. کمپوست نوعی کود گیاهی به حساب می‌آید که ترکیبی از کاه و کلش است و به طور متوسط از هر تن کمپوست، می توان حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلو قارچ بدست آورد که بازدهی کارگاه بستگی به تجهیزات و تجربه تولیدکننده دارد.
آیا پس از هر بارچینش قارچ، باید کمپوست جدید خریداری شود، که پاسخ این سوال خیر است، زیرا ازهر بلوک کمپوست تا سه چین برداشت می شود و کمپوست تا سه بار قدرت باردهی دارد.
مراحل تولید قارچ
۱)ضدعفونی کردن سالن
۲) ورود کمپوست به سالن و چیدن آن در قفسه ها
۳) میسلیوم رانی (پنجه دوانی)
۴) بریدن کیسه های روی بلوک‌ها و تخته کوبی (تخت کوبی)
۵) خاکدهی و آبیاری خاک
۶) انداختن روزنامه روی بستر و مرطوب نگه داشتن آنها
۷) رافلینگ (پنجه کشی)
۸) برداشتن روزنامه ها و شوکدهی روز اول
۹) شوکدهی روز دوم
۱۰) شوکدهی روز سوم
۱۱) فلش یک (اولین محصول دهی)
۱۲) فلش دو (دومین محصول دهی)
۱۳) فلش سه (سومین محصول دهی)
۱۴) تخلیه کمپوست و نظافت
در این میان، توضیح برخی اصطلاحات مربوط به پرورش قارچ ضروری است، به عنوان نمونه در مرحله سوم(میلیسیوم رانی)؛ میسلیوم به تارهای نازک سفیدی گفته می شود که از بذر قارچ رشد میکند ودر تمامی کمپوست حرکت کرده و آن را بعد از مدتی یکدست سفید می کند.
در مرحله ۴ که تخته کولی یا تخت کوبی است، کیسه های روی کمپوست ها را می بریم و سطح روی بلوک های کمپوست را می کنیم و با یک تخته یا ماله بنایی دوباره آنها را صاف می کنیم. در مرحله ۵ ، بعد از اینکه کمپوست کامل با میسلیوم سفید شد روی آن را با لایه ای از خاک مخصوص به نام پیت به ضخامت ۴ سانتیمتر می پوشانیم که قارچ درون این لایه خاک رشد می کند. در مرحله ۷ که رافلینگ نام دارد، عمل پنجه کشی یا شخم زدن خاک انجام می شود به صورتی که میسلیوم هایی که در خاک رشد کرده اند به هم بخورند تا در آینده قارچ ها یکنواخت رشد کنند.
مراحل ۸، ۹ و ۱۰ که شوکدهی است باعث می شوند رشد میسلیوم متوقف شود و میسلیوم ها یکپارچه شده و شروع به تولید قارچ دکمه ای می کنند.
مرحله ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ : رویش و چیدن قارچ بعد از شوکدهی هر روزه و یکنواخت نیست بلکه در روزهایی قارچ قابل برداشت و در روزهایی قابل برداشت نیست (به روزهایی که قارچ قابل برداشت زیادی وجود دارد فلش می گویند.)
زمان مورد نیاز برای تولید قارچ
حدود دوماه برای پرورش قارچ، زمان لازم است که این زمان ممکن است یک هفته کمتر یا بیشتر شود البته اگر زمان تولید کمپوست(بستر پرورش قارچ) را هم درنظربگیریم این زمان به ۳ ماه افزایش می یابد.
نکات آموزشی
نکته یک . بعید است، بتوانید در یک سال شش دوره کامل کشت داشته باشید چون ممکن است هر دوره بیشتر از دوماه زمان ببرد و یا کمپوست سفارش داده شده با تاخیر برسد پس تقریبا در هر سال، باید ۱ ماه را بدون کشت در نظر گرفت و اگر اجاره باید پرداخت شود هزینه اجاره آن ماه را در نظر گرفت.
نکته دوم : مدتی قبل از عید نوروز و مدتی بعد از عید نوروز و روزهایی در محرم و تعطیلات دیگر سال قیمتها کاهش پیدا می کند و این مسئله را نیز باید در نظر گرفت. نکته سوم : ممکن است در طول دوره پرورش مقداری از بستر شما آلوده شود و دچار بیماری شود که این موضوع روی مقدار برداشت شما تاثیر منفی خواهد داشت.
سالن پرورش قارچ: اکثر سالن های پرورش قارچ دکمه ای در ایران، دارای دیوارهای بتونی و کف موزاییک می باشند. لیکن برای واحدهای صنعتی از دیوارهای ساندویچ پنل که عایق هستند، استفاده می کنند. برای سقف سالن ها پلیت، تیرچه بلوک و یا بلوک همراه فوم بکار می‌برند. معمولاً ابعاد سالن‌ها را (۲۱-۱۸)× ۶ متر با ارتفاع ۴/۵ متر در نظر می گیرند که این ابعاد در واحدهای مختلف متغیر است. در سالن یک شیب ملایم به مقدار یک سانتی متر از ابتدای سالن به انتهای آن و از کناره ها به سمت وسط سالن به مقدار ۲ سانتی متر جهت جلوگیری از تجمع آب در زمان شستشوی کف، وجود دارد. قفسه بندی سالن پرورش قارچ: استفاده از عرض ۱۴۰ سانتیمتر و ۱۶۰ سانتیمتر در کشور ما مرسوم است که با سایز ۱۴۰ سانتیمتر، کار کارگر داخل سالن راحت‌تر است ولی اغلب از سایز ۱۶۰ سانتی متر جهت افزایش سطح زیر کشت استفاده می‌کنند. البته با توجه به وضعیت عرض سالن و محدودیت‌های هر محل باید جداگانه طراحی شود. فاصله بین طبقات ۶۵ تا ۷۰ سانتیمتر مناسب است که کار کارگران راحت‌تر باشد و اختلاف حدود ۲۰ سانتیمتر طبقه اول از کف سالن جهت شست‌وشو و نظافت در پایان هر مرحله کاری، لازم است.