نخ اسپاندکس چیست؟

اسپاندکس چیست؟  اولین لیف فیلامنتی است که در سال ۱۹۵۹ ،  ۱۳۳۸ توسط شرکت دوپونت امریکا بصورت تجاری و انبوه تولید شد. 

خرید نخ اسپاندکس 

اگر تولید کننده جوراب هستید و بدنبال خرید نخ اسپاندکس هستید می‌توانید نخ  جوشی ۴۰/۷۰ را با قیمت بسیار رقابتی با بازار تهران از ما تهیه نمایید. ۰۹۱۲۰۲۷۹۸۲۱ راهبی

اشتباه رایج در جوراب بافی؟

اسپاندکس و لایکرا  همان کش هستند  ولی دربین تولید کنندگان جوراب اسپاندکس مفهوم دیگری دارد ، تولید کنندگان جوراب به ترکیب نخ پلی استر که از بین آن کش عبور داده شده است اسپاندکس می‌گویند.

چرا به کش اسپاندکس می‌گویند؟

 ما در غرب چیزی داریم به اسم برند که متاسفانه جای آن واقعا در صنعت کشورمان ایران خالیست. گاهی این برند بقدری معروف و بزرگ میشود که عوام دیگر اسم برند را به عنوان نام و ماهیت کالا استفاده می‌کنند مثل کلینکس بجای دستمال کاغذی ، ریکا بجای مایع ظرفشویی ، تاید به جای پودر لباسشویی و ... اسپاندکس و لایکرا هم همین قضیه برایشان پیش آمده است و این دو نام برند های تجاری هستند که بر روی الاستان ها ، کش ها و یا به عبارتی بر روی پلی اورتان ها گذاشته شده اند.

اشتباهات تلفظی
تلفظ لایکرا درست است اما اکثرا لاکرا گفته می‌شود.  گاها مشاهده شد که به جای اسپاندکس  ، اسپانتکس گفته می‌شود. بیایید سعی کنیم درست تر تلفظ کنیم.
چرا در پارچه بافی به اسپاندکس ، اسپان می‌گویند؟
+ در پارچه بافی و کارخانه ها به پارچه ای که در آن ها کش استفاده شده باشد باشد می‌گویند لایکرا و در اکثرا موارد به جزئ دومی که به همراه کش استفاده شده است هم اشاره میشود مثلا میگویند پارچه ویسکوز لایکرا - پنبه لایکرا -ویسکوز اسپاندکس – پنبه اسپاندکس . و اشتباه رایج تر در صنعت تولید پارچه استفاده کلمه اسپان بجای اسپاندکس است. همان کاری که ما با اسم دوستانمان انجام میدهیم مثلا "پری" بجای "پریسا" در حالی که اسپان در انگلیسی به معنی ریسیده شده (spun) است که متضاد کلمه فیلامنت است . و اگر به این مورد واژگانی نگاه کنیم در اسپان و اسپاندکس زمین تا آسمان تفاوت وجود دارد. (همین اسپان و اسپاندکس در دوران دانشجویی موقع کارآموزی در کارخانه نقشین ما رو کلی حیرون و گیجمان کرد.)
معنی و مفهوم نخ اسپان چیست؟
نخ از الیاف بدست می آید یعنی با ریسیدن الیاف ، نخ تولید میشود.  الیاف به دو دسته تقسیم می‌شوند ۱. فیلامنت  (filament) :  به الیاف یکسره فیلامنت می‌گویند. مثلا ابرایشم یک فیلامنت است ، نخ ترویرا  فیلامنت است.
۲. استیپل (staple) :  پارچه ای که از نخ های فیلامنتی پافته میشوند زیر دست سختی دارند و  اکثرا هنگام استفاده فرد احساس راحتی نمی‌کند برای همین کارخانه ها برای اصلاح خواص و راحتی پارچه و لباس  الیاف فیلامنتی را برش میدهند بعد آنها را مثل پنبه می‌ریسند.  در انگلیسی به نخ های استیپلی که ریسیده شده اند اسپان spun می‌گویند. 
اسپان : اصطلاحیست که اکثرا برای نوعی نخ پلی استر (تکه تکه شده ) به کار می رود که البته مفهوم دقیق آن نخ هایی است که الیاف آن تکه تکه هستند و حالت یکسره ندارند و فقط مربوط به پلی استر نمی شود . اسپان بودن یک نخ به ردوبدل هوا در لباس کمک میکند.
 نخ اسپاندکس (spandex) ، نخ لایکرا (lycra) الاستان (Elastane) نوعی از الیاف مصنوعی هستند که بر پایه اورتان هستند و به آنها پلی اورتان می‌گویند. 

این الیاف توسط توسط شیمیدانی به اسم جوزف شیورس Joseph Shivers در شرکت دوپونت آمریکا اختراع شده اند. این الیاف را در آمریکای شمالی با نام اسپاندکس می‌شناسند و در قاره اروپا بیشتر از لغت الاستان استفاده میگردد . و همچنین در کشور های ایرلند ، اسپانیا ، برزیل ، انگلیس ، آرژانتین، استرالیا ، نیوزلند و اسرائیل بیشتر از لغت لایکرا استفاده می‌گردد.

تفاوت بین لاکرا و اسپاندکس و کش چیست؟

اگر بخواهیم تفاوتی بین لایکرا (لاکرا) و اسپاندکس اعمال کنیم می توان گفت ، شرکت دوپونت اسپاندکس را اختراع کرد ، سپس تیم تحقیقاتی این شرکت لیف کشسانی دیگری را ساخت که در دماهای بالا هم مقاوم بود و نام لایکرا را برای آن انتخاب کرد خلاصه وار میتوان گفت : اسپاندکس همان کش است ولی لایکرا کشی است که در دما های بالا مقاومت اش را ازدست نمیدهد و در کل تفاوتی بین این دو وجود ندارد.

اسپاندکس برگرفته از لغت (expands) به معنی گسترش یابنده است . لاکرا بسیار مقاوم بوده و قابلیت کشش تا ۵ برابر طول عادی خود را داراست و هیچ آسیبی به بافت پارچه وارد نمی شود، به همین علت از این الیاف در صنعت پارچه برای تولید انواع لباس ها استفاده می شود چرا که به هر اندازه که کش بیاید دوباره به حالت اولیه خود بازمی گردد. حتی اگر این پارچه را با آب بسیار گرم شستشو دهید و آویز کنید پس از خشک شدن خواهید دید که هیچ تغییری در سایز و اندازه و بافت آن ایجاد نشده است.

نخ لاکرا را معمولا با انواع نخ های دیگر ترکیب می کنند و نمونه لاکرای آن پارچه بخصوص را تولید می کنند. حتما اسم هایی مثل پنبه لاکرا، جودون لاکرا، کرپ لاکرا (کرپ کش) و ... به گوشتان خورده. این ها مثال هایی از ترکیب نخ لاکرا با موارد دیگر هستند.

+ نخ لاکرا یا اسپاندکس در پروسه تولید پارچه همانند نخ های دیگر به پارچه اضافه می شود که پارچه ی تولید شده اصطلاحا پارچه لاکرا نیز نامیده می شود.

اینکه میگن تفاوت این دو در تحمل حرارت  است  اونجا خودشو نشون دارد : ما میخواستیم برای تولید جوراب نانو دما رو تا ۱۴۰ درجه بالا بردیم  در نتیجه کش جوراب خراب شد و به عبارتی وا رفت اما  در صنعت پارچه بافی چون در تار یا پود پارچه ها بجای اسپاندکس لایکرا استفاده میشود  دما را تا ۱۹۰ درجه هم افزایش دهیم هیچ مشکلی پیش نمی‌آید.

مراحل تولید اسپاندکس به چهار طریق می‌توان این نخ را تولید کرد. ۱. ذوب ریسی - melt extrusion ۲. خشک ریسی - solution dry spinning ۳. تر ریسی - solution wet spinning ۴. ریسندگی واکنشی - reaction spinning

تقریبا ۹۵% اسپاندکس جهان به روش محلول ریسی –خشک ریسی تولید میگردد که خود خشک ریسی دارای پنج مرحله می باشد: ۱.مرحله یکم تولید پلیمر اولیه از منومر ها می باشد. در این مرحله منومر ها گلیکول را با دیسوسیانیت به نسبت های یک به دو ۱:۲ مخلوط میگردد تا پلیمر اولیه ایجاد گردد. ۲. در این مرحله پلیمر آماده شده از مرحله یک را با مقدار برابر دی آمین مخلوط می کنند. این واکنش را با نام " رشد زنجیر پلیمری " میشناسند. سپس محلول حاصله را با DMAC رقیق میکنند تا برای ریسیدن آماده شود. ۳. مواد پلیمری را به وسیله اکستروژن تولید به الیاف میکنند. ۴. الیاف تولید شده را کنار هم میگذارند تا به زخامت دلخواه و مورد نیاز برسند. درضمن الیاف اسپاندکس علاقمند هستند مه به یک دیگر بچسبند ، بخاط همین است که یک رشته از الیاف شامل چند الیاف ریز تر میباشد. ۵. و در آخر بر روی الیاف تولید شده عملیات تکمیلی انجام میگردد تا برای استفاده در صنعت مناسب گردد.

ابتکارات ایرانی  در تولید نخ اسپاندکس - ویدئو

ایده جالب ساخت دستگاه تولید اسپاندکس جوراب بافی در خانه :