جوراب آنتی آمبولی یا ضد آمبولی
قبل از اینکه از جوراب آمبولی بگوییم باید بدانیم آمبولی چیست؟
جراحی، یکی از علل اصلی ترومبوز ورید عمقی (DVT) می باشد. ترومبوز ورید عمقی، به لخته ی خونی گفته می شود که در یکی از رگ های عمقی بدن مانند رگ های پا تشکیل می شود. لخته ها زمانی ایجاد می شوند که خون غلیظ می شود و بهم می چسبد. تشکیل لخته ی خونی، برای بند آوردن خونریزی میتواند مفید باشد، اما وقتی که در رگ های خونی ایجاد می شود، می تواند خطرناک باشد.
گاهی اوقات، یکی از این لخته ها ممکن است به طرف ریه ها حرکت کند. این شرایط، آمبولی ریوی (PE) نامیده می شود و اگر جریان خون را مسدود کند، می تواند کُشنده باشد. با اینکه پس از هر گونه عمل جراحی، احتمال تشکیل لخته وجود دارد، اما زمانی که جراحی عمده ای در ناحیه شکم، لگن، باسن یا پاها انجام می شود، احتمال تشکیل لخته بیشتر است.
دلیل خطر آمبولی بعد از عمل این است که شما معمولاً به هنگام ریکاوری، مدت زمانی طولانی در رختخواب می مانید. زمانی که تحرک زیادی ندارید، خون در رگ های عمقی شما آهسته تر حرکت می کند و می تواند منجر به تشکیل لخته شود. ۲ تا ۱۰ روز پس از جراحی، احتمال بروز لخته بیشتر است، اما هنوز تا سه ماه بعد از جراحی نیز ممکن است دچار لخته شوید.
گاهی اوقات، جراحی به تنهایی می تواند موجب تشکیل لخته ی خونی شود. عمل های طولانی که شما چندین ساعت روی تخت جراحی دراز می کشید، باعث جمع شدن خون در رگهای خونی می شود و تشکیل لخته ی خونی را آسانتر می کند.
در طول جراحی، بافت، چرک، چربی یا کلاژن آسانتر می تواند وارد سیستم خون شما شود و خون اطراف این ذرات را غلیظ تر کند. آسیب دیدگی رگ های خونی در حین عمل جراحی نیز می تواند موجب تشکیل لخته های خونی شود. در جراحی هایی که در آن خراشیدن یا بُرش استخوان انجام می شود، مانند جراحی تعویض مفصل لگن، ممکن است موادی به نام آنتی ژن ترشح شوند.
این آنتی ژن ها، سیستم ایمنی بدن را تحریک می کنند و موجب تشکیل لخته می شوند.
با چه د ستگاهی این جوراب را تولید کنیم؟
همانطور که میدانید این جوراب‌ها قالبا بالای زانو هستند و دقت کنید متوجه می‌شوید پای انسان ازمچ پا تا ران پا آرام آرام بزرگتر می‌شود در نتیجه جورابی که تولید می‌کنید باید مچ باریک داشته باشید و هرچقدر بالاتر می‌رود آرام آرام پهن‌تر شود، بخاطر همین دستگاه شما باید سیلندر با دهته ۳.۷۵ یا ۴ داشته باشد تا بتواند جوراب را در ران پا پهن تر تولید کند.
پس خلاصه بگویم، دستگاه شما همان دستگاه جوراب‌بافی کامپیوتری است اما سیلندر آن دهنه ۳.۷۵ یا ۴ اینچ قطر دارد.
این نوع دهنه سیلندر در تولید جوراب‌های ورزشی فوتبالی و جوراب واریس کاربرد دارد.
جنس نخ جوراب آمبولی چیست؟
بهترین نخ برای ساخت جوراب های ضد آمبولی نخ میکروفیلامنت (۶۴ رشته) است. این میکروفایبر عملکرد بسیارعالی در رطوبت زدایی دارد. میکروفایبر همچنین احساسی صاف و لوکس بودن به این جوراب ها می دهد و احتمال تحریک پوستی را بسیار کاهش می دهد ، همچنین می تواند در برابر چندین بار شستشو نیز مقاومت کند.
چرا باید از جوراب آنتی آمبولی استفاده کنیم؟
در وریدهای تحتانی، مانند ورید ران پا، ورید ساق پا امکان ایجاد لخته خون وجود دارد و هر لحظه امکان دارد این لخته خون حرکت کند و به عروق ریه برود و همین موضوع باعث مرگ بیمار گردد.
بیمار تا چه مدتی باید جوراب ضد امبولی بپوشد؟
به بیماران توصیه می‌شود که تا حدی که برایشان مقدور است، شب و روز، چه در بیمارستان بستری باشند، چه در خانه استراحت کنند، از جوراب ضد آمبولیسم استفاده کنند و پس از آن که تحرک کافی داشتند و فعالیت‌های معمول خود را ازسرگرفتند، جوراب را کنار بگذارند.
عملکرد جوراب ضد آمبولی
جوراب آمبولی از تشکیل شدن لخته‌ی خون در پاها جلوگیری می‌کند و این کار را با افزایش میزان برگرداندن خون داخل وریدی از کف پاها به بالای پا انجام می‌دهد. فشرده‌سازی خفیف این جوراب‌ها، در افرادی که بستری یا بسیار کم‌تحرک هستند، به رگ‌ها و مجاری لنفاوی کمک می‌کند تا خون را به طرف قلب و مایع لنفاوی را در جریان نرمال خود بازگردانند.
جوراب‌های ضد آمبولی معمولاً برای استفاده بلندمدت برای یک بیمار نمی‌باشند. این جوراب‌ها دارای یک‌روند فشرده‌سازی تدریجی هستند که به طور کلی در دامنه‌ی ۸ تا ۱۵ میلی‌متر جیوه می‌باشد. فشرده‌سازی تدریجی به این معناست که فشار اعمال شده در ناحیه‌ی قوزک پا در بالاترین حد است و هر چه از پا بالا می‌رود این فشار به‌تدریج کمتر می‌شود.
انواع جوراب آنتی آمبولی
جوراب ضد ترومبوز، با نام چند شرکت سازنده‌ی مختلف در بازار موجود هستند و سایزبندی آنها طبق اندازه‌های پا می‌باشد. این جوراب‌ها در سایزهای تا روی زانو و تا روی ران موجود هستند که طبق تجویز متخصص انتخاب می‌شوند. این جوراب ممکن است دارای روی شست باز یا بسته باشد. رنگ آنها معمولاً سفید است، اما ممکن است در رنگ‌های مختلف دیگری نیز یافت شوند.
مقایسه بین جوراب های ضد آمبولی و جوراب های واریس
جوراب ضد آمبولی ، برای بیمارانی که نمی توانند تحرک داشته باشند و باید در تخت خواب بمانند طراحی شده است به عبارتی همان جوراب های سفیدی هستند که بعد از عمل های جراحی بیماران باید در بیمارستان استفاده کنند. این جوراب ها یک راه حل موقت و کم هزینه است که معمولاً برای بیماران در خانه های سالمندان و پس از جراحی برای جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی استفاده می شود و اگر بیمار بتواند راه برود نیازی به استفاده از این جوراب ندارد بعبارتی پیاده روی و راه رفتن مانع لخته شدن خون می‌شود و آمبولی ایجاد نمی‌کند.
جوراب آمبولی برای فشاری که وارد می کنند درجه بندی خاصی ندارند و فقط فشرده سازی بین ۸-۱۸میلی لیتر جیوه را وارد می کنند، بنابراین برای درمان بیماری واریس کمکی نمی کنند و نباید بیماران در پیاده روی روزانه از این جوراب ها استفاده کنند.
در جوراب واریس های پیشرفته، پشتیبانی خارجی از دیواره های ورید فراهم می شود و در کنار عضله ساق پا کار می کند. جوراب های واریس گردش خون را بهبود می بخشند در حالی که به کاهش و کنترل تورم پا و مچ پا نیز کمک می کنند.
جوراب های واریس درمانی هستند و برای افرادی که تحرک دارند طراحی شده اند. منظور از فشرده سازی تدریجی این جوراب ها به این معنی است که در اطراف مچ پا فشار بیشتری وارد میکنند و این فشار به تدریج رو به بالای پا کاهش می یابد. این خاصیت ها می تواند به کاهش خطر DVT در بیمارانی که با هواپیما یا ماشین سفر می کنند کمک کند و علائم مانند تورم پا ، درد ، سنگینی ، خستگی ، درد ناشی از واریس را کاهش دهند و برای زنان باردار برای کاهش درد ناشی از واریس بسیار مفید است.
تفاوت جوراب واریس و آمبولی ، هدف:
اگرچه هر دو جوراب فشار تدریجی وارد می کنند ، اما توجه به این نکته مهم است که از نظر هدف متفاوت هستند. دلیل پزشکی پوشیدن آنها بهترین راه برای تمایز جوراب های ضد آمبولی از جوراب واریس است.
ولی جوراب واریس بر بهبود جریان خون تمرکز دارند و برای رفع نیازهای بیماران سرپایی طراحی شده اند. جوراب های واریس توسط پزشکان برای درمان بیماری هایی مانند ورم ، نارسایی مزمن وریدی ، واریس ، ترومبوز ورید عمقی ، ورم لنفاوی ، فلبیت ، لیپودرماتوسکلروز بسیار توصیه می شوند و حتی در دوران بارداری برای جلوگیری از تورم پا استفاده می شوند.
تفاوت دیگر در زنگ جوراب است، جوراب آمبولی رنگ سفید دارد و سر جوراب باز است تا بتوان جریان خون را اندازه گیری کرد اما جوراب واریس در طرح و رنگ‌های مختلفی در بازار وجود دارد.
تفاوت جوراب واریس و آمبولی ، سطح فشرده سازی:
یک تفاوت اساسی بین جوراب های ضد آمبولی و جوراب های واریس این است که در سطح فشرده سازی متفاوت هستند. سطح فشرده سازی هر دو جوراب اندازه گیری شده بر حسب میلی متر جیوه (mmHg) است.
بیشتر جوراب های ضد آمبولی دارای سطح فشرده سازی ۸ تا ۱۸ میلی متر جیوه هستند. این بدان معنی است که سطح فشرده سازی جوراب های ضد آمبولی کمتر از جوراب های واریس است. جوراب های ضد آمبولی نیز فشرده سازی تدریجی (از پایین به بالا) را ارائه می دهند. جوراب ها در اطراف مچ پا بسیار محکم هستند اما به تدریج به سمت زانوها بلند می شوند.
جوراب های واریس در چندین سطح فشار وجود دارد که از بیشتر موارد خفیف تا قوی است.
جوراب های واریس عمدتا در سه سطح فشرده سازی طبقه بندی می شوند: ۳۰ تا ۴۰ میلی متر جیوه ، ۲۰ تا ۳۰ میلی متر جیوه و ۱۵ تا ۲۰ میلی متر جیوه. مهم است که بیمارانی که به سطوح فشرده سازی بیش از ۳۰ میلی متر جیوه نیاز دارند ، ابتدا نسخه پزشک دریافت کنند. برخی از جوراب های فشاری تدریجی شده اند و برخی از آنها فشار یکنواختی را روی پا دارند.